Tesbitler – islam bilgi arşivi

1. Köken ve Çekim

Köken: Üç harfli (sülasi) köklü fiillerdendir. ج (cim), ع (ayın), ل (lam) harflerinden oluşur.

Fiil Kalıbı: Mazi (geçmiş) zaman fiilidir. “Ceale” üçüncü tekil şahıs mazi halidir (O yaptı/kıldı).

Muzari: “Yecealu” (يَجْعَلُ) olarak gelir. Şimdiki ve geniş zaman için kullanılır (O yapar/kılar).

2. Anlamları

Yapmak, kılmak, dönüştürmek: En temel anlamıdır. Bir şeyi başka bir duruma, hale veya şekle getirmek anlamında kullanılır. Örneğin:

“Cealehû kâtiben” (Onu bir yazar yaptı).

Atamak: Birini belli bir göreve veya konuma getirmek anlamında kullanılır.

“Cealehû emîran” (Onu emir yaptı).

Koymak, yerleştirmek: Bir şeyi belirli bir yere koymak anlamında da kullanılabilir.

“Ceale kitâbe ale’l-mekteb” (Kitabı masaya koydu).

3. Geçişli ve Geçişsiz Kullanım

Geçişli fiil: Genellikle geçişli bir fiil olup, iki nesne alabilir. Örneğin, “Onu bir yazar yaptı” anlamında hem onu (birinci nesne) hem de yazar (ikinci nesne) kullanılır.

Geçişsiz kullanım: Bazı durumlarda tek nesne ile de kullanılabilir, bu durumda fiilin anlamı biraz daha soyut olabilir.

4. Mastar ve Türetilmiş Kelimeler

Mastar: “Ce’l” (جَعْل) olarak kullanılır. “Yapma, kılma, dönüştürme” anlamına gelir.

Türevler: Bu kökten türeyen birçok kelime ve fiil vardır, örneğin:

“İsticâl” (acele etmek, bir şeyi hızla yapmak)

“Mecâl” (alan, saha, yer)

5. Kuran’daki Kullanımı

“Ceale” fiili Kuran-ı Kerim’de de sıklıkla geçer ve çoğunlukla Allah’ın bir şeyi yaratması, bir durumu değiştirmesi anlamında kullanılır. Örnekler:

“Ve cealne’l-leyle libâsen” (Ve geceyi bir örtü kıldık) [Nebe Suresi, 10].

1. Enbiya Suresi, 30. Ayet:

> “İnkar edenler, göklerle yer bitişik bir halde iken, bizim onları birbirinden ayırdığımızı ve her canlı şeyi sudan yarattığımızı görmüyorlar mı? Hâlâ inanmayacaklar mı?”

Burada “caalna” kelimesi, “her canlı şeyi sudan yarattık” şeklinde geçmektedir.

2. Nebe Suresi, 6. Ayet:

> “Biz yeryüzünü bir beşik yapmadık mı?”

Bu ayette, yeryüzünün insanlar için yaşamaya elverişli bir ortam haline getirilmesi, “caalna” ifadesiyle belirtilmiştir.

3. Mülk Suresi, 15. Ayet:

> “Yeryüzünü size boyun eğdiren O’dur. Haydi, onun sırtlarında dolaşın ve Allah’ın rızkından yiyin. Sonunda dönüş yalnız O’nadır.”

Burada da yeryüzünün insanlar için yaşanabilir kılındığı vurgulanıyor.

4. Secde Suresi, 27. Ayet:

> “Kendilerine fayda vermesi için suyu kupkuru toprağa sevk ettiğimizi görmüyorlar mı? O su ile hayvanlarının ve kendilerinin yiyeceklerinden bitkiler çıkarıyoruz. Hâlâ görmeyecekler mi?”

Bu ayette, Allah’ın suyu kuru toprağa yönlendirip bitkiler çıkardığına dair bir ifade “caalna” ile vurgulanmaktadır.

“Jaalna” ya da “caalna” kelimesi bu ayetlerde Allah’ın bir şeyi belli bir duruma getirdiğini ya da yarattığını ifade eden bir fiil olarak kullanılır. Allah’ın kudreti ve yaratışıyla ilgili pek çok farklı bağlamda geçebilir.

Başka bir soru sormak ister misiniz?

@@@@

Kuranı kerimde Caalna ile ilgili ayetler kaç yerde geçmektedir

Kur’an-ı Kerim’de “جعلنا” (caalna) ifadesi, yani “biz kıldık”, “biz yaptık”, “biz yarattık” anlamına gelen fiil, birçok ayette geçmektedir. “Caalna” ve bu kelimenin türevleri Kur’an’da yaklaşık 40 yerde geçmektedir. Bu kullanım genellikle Allah’ın yaratma, düzenleme ve insanların hayatını etkileyen düzenlemeleri anlatmak için kullanılır.

Kur’an’da “caalna”, Allah’ın hem maddi hem manevi yaratışını ifade eden farklı bağlamlarda kullanılır. Örneğin, yeryüzünü yaşanabilir kılması, bitkileri, gece ve gündüzü yaratması, insanların ruhsal durumlarını belirlemesi gibi geniş kapsamlı ayetlerde yer alır.

Bu sayı, bazı varyasyonlara ve fiilin çekimlerine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Her ne kadar “caalna” doğrudan bu formda 40 civarında olsa da, aynı kökten gelen diğer türevler de Kur’an’da yaygın olarak yer almaktadır.

Daha detaylı bir inceleme ya da belirli ayetler hakkında bilgi isterseniz, yardımcı olabilirim.

@@@@@

Kur’an-ı Kerim’de “جعلنا” (caalna) kelimesi, Allah’ın yaratma ve düzenleme fiillerini ifade eden bir terim olarak birçok ayette geçer. Allah’ın yarattığı düzeni, dünya ve evreni nasıl şekillendirdiğini ve insanlara ne tür nimetler sunduğunu anlatır. Aşağıda bazı ayetlerde “caalna” kelimesinin geçtiği örnekleri detaylandırdım:

1. Enbiya Suresi, 30. Ayet:

> “İnkar edenler, göklerle yer bitişik bir halde iken, bizim onları birbirinden ayırdığımızı ve her canlı şeyi sudan yarattığımızı görmüyorlar mı? Hâlâ inanmayacaklar mı?”

Caalna: Allah, canlıları sudan yarattığını ve evreni düzenlediğini ifade ediyor.

2. Secde Suresi, 27. Ayet:

> “Kendilerine fayda vermesi için suyu kupkuru toprağa sevk ettiğimizi görmüyorlar mı? O su ile hayvanlarının ve kendilerinin yiyeceklerinden bitkiler çıkarıyoruz. Hâlâ görmeyecekler mi?”

Caalna: Allah’ın toprağa suyu sevk ederek bitkileri çıkardığını ifade ediyor.

3. Nebe Suresi, 6-7. Ayetler:

> “Biz yeryüzünü bir beşik yapmadık mı? Dağları da birer kazık yapmadık mı?”

Caalna: Allah, yeryüzünü insanlar için yaşanabilir hale getirdiğini, dağları da sabit ve sağlam yarattığını belirtiyor.

4. Zuhruf Suresi, 12. Ayet:

> “O, bütün çiftleri yaratmış ve binmeniz için size gemiler ve hayvanlar var etmiştir.”

Caalna: Allah’ın, insanların binip kullanmaları için gemileri ve hayvanları yaratması.

5. Kehf Suresi, 7. Ayet:

> “Şüphesiz biz, yeryüzünde olanları, hangisinin daha güzel işler yapacağını deneyelim diye ona bir süs yaptık.”

Caalna: Yeryüzünün güzelliklerini insanları denemek için bir süs olarak yarattığını ifade ediyor.

6. Furkan Suresi, 53. Ayet:

> “Birbirine kavuşan iki denizi salıveren O’dur. Şu tatlı ve susuzluğu giderici, bu tuzlu ve acıdır. Ve aralarına aşılmaz bir engel koymuştur.”

Caalna: Tatlı ve tuzlu suyun karışmaması için aralarına bir engel yarattığını ifade eder.

7. Mülk Suresi, 15. Ayet:

> “Yeryüzünü size boyun eğdiren O’dur. Haydi, onun sırtlarında dolaşın ve Allah’ın rızkından yiyin. Sonunda dönüş yalnız O’nadır.”

Caalna: Yeryüzünün insanlar için yaşanabilir ve rızkın elde edilebileceği bir yer haline getirildiğini anlatır.

Bu örneklerde görüldüğü gibi, “caalna” kelimesi Allah’ın yaratıcı gücünü, evrendeki düzeni nasıl kurduğunu ve insanlara sunduğu nimetleri vurgular. Kur’an’ın birçok yerinde Allah’ın kudretini ve insan hayatındaki düzenleyici gücünü ifade eden ayetler mevcuttur.